Πατριώτες

Ο Ανέστης Κωνσταντινίδης, Κύπριος στην καταγωγή, γεννήθηκε το 1846. Γιος φιλολόγου, σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά δεν ασχολήθηκε με την εκπαίδευση. Αρχικά ίδρυσε ένα μικρό βιβλιοπωλείο και εκδοτικό οίκο. Το 1884 αγόρασε τα μεγάλα τυπογραφεία του Ανδρέα Κορομηλά. Μπορούμε να πούμε ότι μέσα σε δύο δεκαετίες αναμόρφωσε τις εκδόσεις στην Ελλάδα. Τα μεγαλύτερα ονόματα της τότε ελληνικής διανόησης ήταν μόνιμοι συνεργάτες του, όπως ο Κ. Παπαρρηγόπουλος με την πεντάτομη ιστορία του, ο Γ. Ν. Χατζιδάκις, ο Α. Ραγκαβής, ο Γιάνναρης, ο Ζηκίδης και πολλοί άλλοι. Κύριο έργο του υπήρξε η έκδοση στην ελληνική του Λεξικού Liddell-Scott, "Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης", με εισαγωγική μελέτη του Γ. Ν. Χατζιδάκι, καθηγητή γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πέθανε το 1901.

Αυτά διαβάζω σχετικά με τον Ανέστη Κωνσταντινίδη εδώ. 

Από το κύριο έργο του, δηλαδή από την ελληνική έκδοση του Λεξικού Liddell-Scott, επιλέγω το λήμμα "πατριώτης", και πιο συγκεκριμένα τον τρόπο με τον οποίο έχει μεταφράσει εις την ελληνική γλώσσα την αγγλική διατύπωση που βρίσκεται στο εν λόγω λεξικό και που λέει πως "πατριώτης" εις τα ελληνικά σήμαινε 

one of the same country, a fellow-countryman, applied to barbarians who had only a common πατρίς, πολῖται being used of Greeks who had a common πόλις (or free state)

Εις την ελληνική έκδοση του λεξικού Liddell-Scott, ο Κωνσταντινίδης το αποδίδει ως εξής: 

ο έχων την αυτή πατρίδα, συμπατριώτης. Κυρίως το "πατριώτης" ελέγετο επί των βαρβάρων, οίτινες είχον μόνον κοινήν πατρίδα, ενώ οι Έλληνες εκαλούντο καθ' εαυτούς "πολίται" ως έχοντες κοινήν πόλιν [ήτοι ελευθέραν πόλιν]. 

Ενώ το λήμμα "πατριώτης" κλείνει με την δεύτερη εκδοχή της λέξης "πατριώτης", εκδοχή που άρχισε να χρησιμοποιείται όταν πλέον δεν υπήρχαν ελεύθερες πόλεις: 

Παρά μεταγενεστέροις, το "πατριώτης" ήν εν χρήσει ως "πολίτης" (Ιάμβλ. εν βίω Πυθαγ. 21).

Βλέπεις, ο Ιάμβλιχος έζησε από το 245 έως το 325, περίπου, όταν πλέον οι ελληνικές ελεύθερες πόλεις αποτελούσαν παρελθόν στον ίδιο βαθμό που σήμερα αποτελούν παρελθόν -και ως αποτέλεσμα αυτού, σήμερα έχουμε πήξει στους πατριώτες ενώ σπανίζουν οι πολίτες. 

Τραγούδι. 

Ο αείμνηστος Σάκης Μπουλάς σε ένα μνημειώδες εμβατήριο που ξεκινά με τη δυναμική προτροπή 

"πατριώτες, εμπρός!!!"