ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ -6

Ἑρμῆς δὲ ψυχὰς Κυλλήνιος ἐξεκαλεῖτο
ἀνδρῶν μνηστήρων: ἔχε δὲ ῥάβδον μετὰ χερσὶν
καλὴν χρυσείην, τῇ τ᾿ ἀνδρῶν ὄμματα θέλγει
ὧν ἐθέλει, τοὺς δ᾿ αὖτε καὶ ὑπνώοντας ἐγείρει:
τῇ ῥ᾿ ἄγε κινήσας, ταὶ δὲ τρίζουσαι ἕποντο.
ὡς δ᾿ ὅτε νυκτερίδες μυχῷ ἄντρου θεσπεσίοιο
τρίζουσαι ποτέονται, ἐπεί κέ τις ἀποπέσῃσιν
ὁρμαθοῦ ἐκ πέτρης, ἀνά τ᾿ ἀλλήλῃσιν ἔχονται,
ὣς αἱ τετριγυῖαι ἅμ᾿ ἤϊσαν: ἦρχε δ᾿ ἄρα σφιν
Ἑρμείας ἀκάκητα κατ᾿ εὐρώεντα κέλευθα.
πὰρ δ᾿ ἴσαν Ὠκεανοῦ τε ῥοὰς καὶ Λευκάδα πέτρην,
ἠδὲ παρ᾿ Ἠελίοιο πύλας καὶ δῆμον ὀνείρων
ἤϊσαν: αἶψα δ᾿ ἵκοντο κατ᾿ ἀσφοδελὸν λειμῶνα,
ἔνθα τε ναίουσι ψυχαί, εἴδωλα καμόντων.

δηλαδή σα να λέμε

Ωστόσο τις ψυχές των πέρφανων μνηστήρων ο κυλλήνιος
Ερμής απ᾿ το παλάτι εφώναζε, και το ραβδί του εκράτει
στα χέρια το χρυσό, το πάγκαλο, που των θνητών τα μάτια
γητεύει, σε όσους θέλει κλειώντας τα, κι άλλους ξυπνά απ᾿ τον ύπνο.
Μ᾿ αυτό τις λάλησε, κι ακλούθηξαν τσιρίζοντας εκείνες.
Οι νυχτερίδες πως σε απέραντη, βαθιά σπηλιά πετώντας
τσιρίζουν, όταν συναλλήλως τους σε μια αρμαθιά κρατιόνταν
όλες μαζί απ᾿ το βράχο κι έτυχε να πέσει κάτω η μια τους΄
όμοια τσιρίζοντας κατέβαιναν κι αυτές᾿ μπροστά τραβούσε
ο πονηρός Ερμής, να φτάσουνε στις μούχλιες στράτες κάτω.
Μπροστά απ᾿ του Ωκεανού τα ρέματα κι από τον Άσπρο Βράχο
κι άπο τις πόρτες του Ήλιου διάβηκαν, μετά κι απ᾿ των Ονείρων
τη γη, και φτάσαν δίχως άργητα στο ασφοδελό λιβάδι,
κει πέρα που οι ψυχές πορεύουνται, των πεθαμένων οι ίσκιοι.

Πρόκειται για το ξεκίνημα της ω ραψωδίας της Οδύσσειας, καλέ μου αναγνώστη.
Ποιά είναι η υπόθεση?

Ο Οδυσσέας έχει εξοντώσει τους μνηστήρες, οπότε είναι σειρά του ψυχοπομπού Ερμή να πάρει τις ψυχές των μνηστήρων και να τις μεταφέρει στον κάτω κόσμο, στον Άδη. Έτσι πίστευαν οι αρχαίοι πρόγονοι, ότι μόλις κάποιος πέθαινε, ο Ερμής έπαιρνε την ψυχή του και την πήγαινε στην είσοδο του Άδη. Εξ ου και "Ερμής ψυχοπομπός". 

Για τους Έλληνες της εποχής του Ομήρου, τα πράγματα ήταν απλά: Οι ψυχές πήγαιναν εκεί πέρα προς τον Αχέροντα. Εκεί ήταν η κεντρική είσοδος για τον κάτω κόσμο: Στον Αχέροντα. Εκεί επρόκειτο να πάει τις ψυχές ο Ερμής. 

Ο Όμηρος είναι σαφής, σαφέστατος, στην περιγραφή της διαδρομής που ακολούθησε ο Ερμής με τις ψυχές των μνηστήρων:

Ξεκινάνε από την Ιθάκη, διασχίζουν λίγη θάλασσα (Ωκεανού ροές), πετάνε πάνω από τη Λευκάδα Πέτρα (η οποία πολύ απλά είναι η σημερινή νότια Λευκάδα), μετά περνάνε από τις πύλες του ήλιου (κοιτάμε και κάνα χάρτη, ε?) στη συνέχεια από τον "δήμο ονείρων" (όπου οφείλει να μας φέρει στο νου τις λέξεις "δήμος απείρων" του 776 στίχου από το Ω της Ιλιάδας) και τσουπ!... ταχύτατα ("αίψα") φτάνουν στον ασφοδελό λειμώνα, εκεί που είναι η κατάληξη της διαδρομής που κάνουν οι ψυχές των πεθαμένων: Στην κεντρική είσοδο του κάτω κόσμου. Στάση Αχέρων. Κύριοι, φτάσατε. 

Σημειώνουμε πως όλο το ταξίδι γίνεται "αίψα" ("αίψα" από το ρήμα "άπτω-άψω", κάτι σαν αυτό που λέμε σήμερα "στο άψε-σβήσε", δηλαδή), με λίγα λόγια πως ακολουθήθηκε το πιο σύντομο δρομολόγιο -το οποίο, ως γνωστόν, είναι η ευθεία.

Με λίγα λόγια, ούτε χάρτη να μας έδινε ο παππούς.

Από και και πέρα, στην πορεία των αιώνων υπήρξαν διάφοροι που πήγαν να το ξεψειρίσουν το ζήτημα προκειμένου να φτάσουν μέσω Γουατεμάλας στο χιλιοειπωμένα γοητευτικό συμπέρασμα πως "καθετί που λέγεται οφείλει να αποτελεί αλληγορία κάποιου άλλου" κλπ κλπ  φτάνοντας σε αν μη τι άλλο γοητευτικά συμπεράσματα, που όμως δεν ξέρω πόση επαφή έχουν με την περιγραφή του παππού Ομήρου.

Να, ας πούμε, κάνε κλικ εδώ για να πληροφορηθείς ότι κατά τη γνώμη του παππού Πρόκλου (ο οποίος Πρόκλος επαναλαμβάνω για πολλοστή φορά εδώ μέσα ότι γεννήθηκε το 410 μετά Χριστόν στην Κωνσταντινούπολη, οπότε φαντάζεσαι πόσο νερό είχε κυλήσει στ' αυλάκι), τα πράγματα σχετικά με την τοποθεσία των "πυλών του Ήλιου" και τον "δήμο Ονείρων" έχουν κάπως έτσι:

«Και όχι μόνο αυτό, αλλά η ποίηση του Ομήρου επιπλέον εξυμνεί τις Πύλες του Ηλίου και τον Δήμο Ονείρων, ονομάζοντας Πύλες Ηλίου τα δύο τροπικά ζώδια, Αιγόκερω και Καρκίνο, και Δήμο Ονείρων, όπως λέει εκείνος, τον Γαλαξία. Και ο Πυθαγόρας άλλωστε ονομάζει με τρόπο μυστηριακό Αδη τον Γαλαξία και Τόπο Ψυχών, επειδή εκεί συνωθούνται οι Ψυχές»

Πιασ' τ' αυγό και κούρεψ' το δηλαδή, καλέ μου αναγνώστη. Είναι προφανές ότι ήδη από την εποχή του Πρόκλου οι αναγνώστες του Ομήρου είχαν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: Σε αυτούς που διάβαζαν για να μάθουν τι είχε να τους πει η Μούσα και σε αυτούς που διάβαζαν με σκοπό να προσαρμόσουν τη Μούσα στις διαστημικές επιθυμίες τους.

Αναμφίβολα με γοητεύει αυτή η δεύτερη τάση, βεβαίως, αλλά δεν τα παίρνω όλα αλληγορικά, βρε αδερφέ...