Συζήτηση για τη Δημοκρατία

Πίσω στο 2010. 

Εντυπωσιασμένος από την αναλυτικότητα ενός άρθρου σε μια εφημερίδα, δημοσιεύω αυτό εδώ. 

Ενθουσιασμένος από την ίδια μου τη δημοσίευση, ρίχνω σε κάτι παλικάρια πέριξ του Νοσότρος την ιδέα, "ίσως αν κάναμε μια εκδήλωση για το θέμα"...

Δεν ξέρω αν έχεις αισθανθεί, αγαπητέ αναγνώστη, την παγερή παγωμάρα που αποκτά ξαφνικά η ατμόσφαιρα όταν οι συνομιλητές σου άξαφνα ανακαλύπτουν ότι έχουν κάθε λόγο να σε θεωρούν από μαλάκα μέχρι ηλίθιο, ωστόσο είτε το έχεις εμπειριστεί είτε όχι, όντως υπάρχει ένα παράξενο είδος παγερής παγωμάρας που αποκτά ξαφνικά η ατμόσφαιρα όταν οι συνομιλητές σου άξαφνα ανακαλύπτουν ότι έχουν κάθε λόγο να σε θεωρούν από μαλάκα μέχρι ηλίθιο.

Θέλω να πω δηλαδή ότι δεν προχώρησε η ιδέα μου.

Τα χρόνια πέρασαν, τα μαύρα τα μαλλιά μας ψιλο-ασπρίσαν, οι κάθοδοί μου στο κέντρο πλέον έχουν ελαχιστοποιηθεί, μου φαίνεται ότι δεν πολυ-καταλαβαίνω και πως σκέφτονται αυτά τα καινούργια τα παιδιά, άλλοι καιροί.

Χάρηκα λοιπόν όταν είδα στη σελίδα του Νώντα του Σκυφτούλη στο fb την εξής δημοσίευση:

Για όσους δεν ήταν στη χθεσινή εκδήλωση για την Δημοκρατία και για όσους θέλουν να κωδικοποιήσουν δίνουμε τους παρακάτω άξονες:

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Α. Ο θεμελιώδης θεσμός της Δημοκρατίας: η κλήρωση.

«Οὔτε γὰρ ἄρχειν οὔτε ἄρχεσθαι ἐθέλω.» Δε θέλω ούτε να άρχω ούτε να άρχομαι. Ηρόδοτος, Γ, 83, 16. Ρήση του Πέρση Οτάνη, όταν δε μπόρεσε να πείσει τους άλλους πέρσες επαναστάτες να θεσπίσουν την ισονομία και τον πάλο, δηλ. τη Δημοκρατία και τον κλήρο, την κλήρωση. Έγινε σύνθημα των αναρχικών.

Η αναρχία ουσιαστικά παρουσιάστηκε, όταν καταργήθηκε η Δημοκρατία (κυνικοί φιλόσοφοι, Διογένης ο Σινωπέας).

Β. Γιατί ο πολιτισμός (συμμετοχή στην άσκηση της εξουσίας, τέχνη, επιστήμη, φιλοσοφία) στην Ελλάδα.

Γ. Κλήρωση: αριθμός πολιτών κληρωτών αξιωματούχων στην Αθήνα.

Δ. Η Δημοκρατία με την Κλήρωση κονιορτοποιεί την εξουσία.

Ε. Η αρχαιότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος. Παλλάδα = Κληρώτρα.

ΣΤ. Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του χαρακτηρίζει τη Σπάρτη ολιγαρχική, γιατί οι Έφοροι εκλέγονται. Και χαρακτηρίζει την Αθήνα δημοκρατική, γιατί τα 2/3 των πολιτών της, 20.000, ήσαν κληρωμένοι σε διάφορα αξιώματα της πόλης.

Ζ. Η θητείες γενικά ήσαν ενιαύσιες, μονοετείς, σε όλες τις Ελληνικές Πόλεις που γίνονταν δεκτές στους Πανελλήνιους Αγώνες, τα Ολύμπια, τα Πύθια, τα Ίσθμια, τα Νέμεια.

Η. Οι πόλεις που δεν είχαν τις βασικές ισοκρατικές αρχές δεν γίνονταν δεκτές στους Πανελλήνιους Αγώνες. Η συμμετοχή στους Πανελλήνιους Αγώνες πιστοποιούσε την ελληνικότητα των πόλεων.

Στους καταλόγους των Πανελλήνιων Αγώνων δεν υπάρχουν ούτε Μακεδόνες, ούτε Ηπειρώτες, ούτε Κύπριοι γιατί ακριβώς δεν τηρούσαν τις ισοκρατικές αρχές.

Θ. Ισοκρατικές αρχές ήσαν:

α) η μονοετής θητεία και β) η μη διαρχία, δηλαδή 1) η μη διττή, διπλή, θητεία του κάθε πολίτη στο ίδιο αξίωμα και 2) η μη ανάληψη δύο αξιωμάτων συνάμα την ίδια χρονιά.

Έτσι δεν υπήρχε επαγγελματισμός στην άσκηση της εξουσίας.

Τί μπορεί να γίνει.

Σαν πρώτο βήμα. Ο απλός κι ανώδυνος προσωπικός και χωρίς οικονομικές επιβαρύνσεις αγώνας του κάθε πολίτη και της κάθε πολίτιδας, που διαπνέονται από τη γνώση του δημοκρατικού πολιτεύματος και τη επιθυμία να γίνει αυτό κάποτε πραγματικότητα:

α) Να αντιληφθούμε και να χωνέψουμε πως οι Άγγλοι έχουν βαφτίσει τον Κοινοβουλευτισμό Δημοκρατία, πως ο Κοινοβουλευτισμός έχει σφετεριστεί το όνομα της Δημοκρατίας και έχει θεωρηθεί και καθιερωθεί η εκλογή σαν ύψιστος θεσμός της Δημοκρατίας, ενώ κατά τους αρχαίους Έλληνες, τους εφευρέτες της Δημοκρατίας, η εκλογή είναι ο θεμελιώδης ολιγαρχικός θεσμός. Έτσι όλος σχεδόν ο κόσμος σήμερα συνηθίζει να λέει: «Μα έχει εκλεγεί δημοκρατικά.»

β) Ας πάψουμε να συνδέουμε την εκλογή με τη Δημοκρατία. Αν συνδέουμε την εκλογή με τη Δημοκρατία, ρίχνουμε νερό στο ποτάμι της Ολιγαρχίας, ενισχύουμε την Ολιγαρχία.

γ) Ας μάθουμε να λέμε: «Έχει αναδειχτεί στην τάδε θέση με τον ολιγαρχικό θεσμό της εκλογής.» 

Το «εκλέγω» είναι θεσμός ολιγαρχικός.

Το «αναδείχνω» είναι έννοια ουδέτερη.

Το «κληρώνω» είναι θεσμός δημοκρατικός.

Ο Περικλής-Θουκυδίδης στον Επιτάφιο λέει πως όλοι οι πολίτες ασχολούνται με την Πολιτική.

Ο θεωρητικός της Δημοκρατίας, ο σοφιστής Πρωταγόρας, στον ομώνυμο διάλογο του Πλάτωνα λέει πως ο Δίας διέταξε τον Ερμή να δώσει την πολιτική τέχνη σε όλους τους ανθρώπους. Χρησιμοποιώντας τον όρο «άνθρωπος» ο Πρωταγόρας λέει με απόλυτη σαφήνεια πως κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από φύλο ή φυλή έχει έμφυτη μέσα του την πολιτική τέχνη. Η πολιτική τέχνη συνθέτεται, πάντα κατά τον Πρωταγόρα, από τη δίκη (την αίσθηση του δικαίου) και την αιδώ (τη σεμνότητα, το φιλότιμο, το σεβασμό του συνάνθρωπου).

Ο Αριστοτέλης με τη ρήση του στα Πολιτικά του: «Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του ζώο πολιτικό» επαναλαμβάνει τα λόγια του Πρωταγόρα.

Ο Ισοκράτης, λέγοντας πως Έλληνες καλούνται οι της παιδεύσεως της ημετέρας μετέχοντες, εννοεί πως Έλληνες καλούνται όσοι έχουν πολίτευμα αθηναϊκό (ο Ισοκράτης ήταν αθηναίος, επομένως το της ημετέρας=της δικής μας σημαίνει αθηναϊκής) δηλ. δημοκρατικό.

Οι Έλληνες δεν είμαστε φυλή αλλά πολίτευμα και μάλιστα δημοκρατικό.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΝ ΜΕΝ ΤΟ ΚΛΗΡΩΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑΣ ΑΡΧΑΣ ΤΟ Δ’ ΑΙΡΕΤΑΣ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΌΝ (Αριστοτέλης, Πολιτικά, Δ, 1294β 8-9)

Ε, και όπως καταλαβαίνεις καλέ μου αναγνώστη, χάρηκα που έστω και με χρονοκαθυστέρηση και έστω απόντος εμού έγινε στο Νοσότρος μια ωραία εκδήλωση που είχα επιθυμήσει να γίνει αλλά τώρα που έγινε δεν ήμουν παρών και δεν έχω ιδέα περί του τι ειπώθηκε -πέρα από την παραπάνω περίληψη.