Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ -
-ΝΕΚΥΕΣ ΚΟΠΡΙΩΝ ΕΚΒΛΗΤΟΤΕΡΟΙ

Ξυπνάει μια μέρα που λες λοιπόν ο παππούς Ηράκλειτος, τρώει τα κορν φλέϊκς του και πίνει τον καπουτσίνο του στο μπαλκόνι του αρχοντικού του αγναντεύοντας το βουνό απέναντι, και έτσι όπως την είχε αράξει ο παππούς Ηράκλειτος σαν Εφέσιος πασάς και αγνάντευε το βουνό απέναντι, αρχίζει να μονολογεί:
"Νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι".

Κάποιος περαστικός το άκουσε και το κατέγραψε, με αποτέλεσμα να σωθεί ως εμάς σαν ένα ακόμα απόσπασμα του Ηράκλειτου, το απόσπασμα 96.
Νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι.

Δηλαδή, σύμφωνα με τους περισσότερους που την έχουν ψάξει τη δουλειά με τη φρασούλα αυτή, οι νεκροί είναι για πέταμα περισσότερο από την κοπριά -έως και περισσότερο απ' τα σκατά, μπορώ να σου πω...

Ή, ειπωμένο με άλλα λόγια, το απόσπασμα θα μπορούσε να λέει: Αν τα σκατά τα αντιμετωπίζουμε ως ακαθαρσίες, τους νεκρούς πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε σαν τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα.
Νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι.

Κάπως έτσι το καταλαβαίνουν οι περισσότεροι.

Να, για παράδειγμα διαβάζω εδώ πέρα στο βιβλίο της Έλλης Παππά "Η Κομμούνα του 1871 - Επανάσταση του 21ου αιωνα;" κάτι σχετικό:

Η μετά θάνατον ζωή μπορεί να γίνει πραγματικότητα, όχι μέσα από την "αθάνατη" ψυχή μας αλλά μέσα από τη σωματική μας υπόσταση -κι αυτό χάρη στην επιστήμη, κάτι που επιβεβαιώνει τη γνωστή θέση του Ένγκελς πως "η υλικότητα του κόσμου αποδείχνεται από τη μακρά και κοπιαστική ανάπτυξη της φιλοσοφίας και των φυσικών επιστημών". Η φιλοσοφική πλευρά δικαιώνει τον Ηράκλειτο, αποδείχνοντας πόσο ρευστά είναι τα όρια ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, κι όχι μόνο αυτό: ο Ηράκλειτος ενώνει τη ζωή και το θάνατο σε μια ταυτότητα, ζωή και θάνατος είναι "ταυτόν", αλλά τονίζει και την ανάγκη των ζωντανών να απαλλαγούν από ό,τι είναι νεκρό - οι νεκροί περισσότερο από τις κοπριές είναι για πέταμα (απόσπ. 96: "νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι").

Η αλήθεια είναι πως αυτό το απόσπασμα του Ηράκλειτου σπανίως θα το δει κάποιος να κοσμεί τις ηρακλείτειες φρασοθήκες παντοιοτρόπως κολλημένων ιδεολόγων συνανθρώπων μας.

Η σπανιότης του οφείλεται στο ότι το εν λόγω απόσπασμα προτρέπει το πόπολο να μην έχει και πολλά νταραβέρια με τις μούμιες των απανταχού Τουταγχαμών, θεωρώντας τη μούμια του Τουταγχαμών "κοπρίων εκβλητότερη".
Επίσης προτρέπει το πόπολο να αδιαφορεί για το ότι "εδώ ήταν η φυλακή του Σωκράτη, εδώ ήπιε το κώνειο ο Σωκράτης" ή ξερωγώ "βρέθηκαν οι τάφοι των σαλαμινομάχων" και τέτοια τουριστικά -οπότε δέχεται μεγάλο πλήγμα ο τουρισμός- ενώ παράλληλα προτρέπει το πόπολο να μην έχει παρτίδες με Πανάγιους τάφους, περοφορές της κάρας του αγίου τάδε και τέτοια όμορφα...

Άσε που αν το επεκτείνει κανείς, μπορεί το απόσπασμα 96 του Ηράκλειτου να φτάσει να προτρέπει το πόπολο να μην αισθάνεται και πολύ μεγάλο σεβασμό ούτε για τους προγόνους του ούτε για τους ήρωες νεκρούς του κι άντε μετά να θες να πεθάνεις για την πατρίδα ή για την ιδέα...
Διότι νεκροί ήρωες θέλησαν να γίνουν πολλοί, όμως "κοπρίων εκβλητότερος" δε νομίζω να θέλησε ή να θέλει να γίνει κανένας.

Αν επικρατήσει το απόσπασμα του Ηράκλειτου στην καθημερινή μας ζωή, τότε άντε να καλέσεις κόσμο σε κηδεία, θα σε κοιτάνε με στραβό μάτι, κανείς δε θα πατάει σε κηδεία, όλοι θα κοιτάνε το νεκρό με σιχασιά και σιχαμάρα και θα φεύγουν αηδιασμένοι κάνοντας εμετό, πάνε οι πολυτελείς κηδείες, θα φαληρίσουν τα γραφεία κηδειών, στις προθήκες τους θ' αρχίσουν να εξαφανίζονται τα φτυάρια και να εμφανίζονται τα λουκέτα, και μαζί με την τρελή ήττα που θα φάνε οι σουβλατζήδες των επετείων του Πολυτεχνείου, βάλε και τους λουλουδάδες, βάλε και τους βενζινάδες, βάλε και τα τυπογραφεία που θα χάσουν έσοδα αφού δεν θα τυπώνουν τις ετήσιες επετειακές αναλύσεις και αφίσες, θα επιδεινωθεί η ανεργία και θα μειωθούν οι θέσεις εργασίας αυξάνοντας τη στρατιά των ανέργων. Και για όλα τούτα θα φταίει ο Ηράκλειτος και η αποψάρα του που θα έχει επικρατήσει...

Η περιφορά του επιταφίου θα καταργηθεί διότι δεν θα πατάει ψυχή κι όσοι σκάνε μύτη θα φοράνε μάσκες οξυγόνου, το μνημείο του άγνωστου στρατιώτη δεν ξέρω, ίσως να μεταβληθεί σε κάτι άλλο, κάτι τελετές για Σαλαμινομάχους και Μαραθωνομάχους δεν είμαι σίγουρος αν θα συνεχίσουν να μαζεύουν κόσμο, με λίγα λόγια α, ρε Ηράκλειτε τι φωτιές μας άναψες... έτσι θα λέμε.

Τα λείψανα των αγίων θα περνάει να τα μαζεύει ειδικό συνεργείο του υπουργείου Εθνικής Άμυνας με αντιπυρηνικές στολές, όπου το εν λόγω συνεργείο θα απαρτίζεται από ειδικούς εκπαιδευμένους σε αρχαϊκά και υστερομινωικά νεκροταφεία, τα μέλη του συγκροτήματος Dead Can Dance θα κάνουν καριέρα ως κλόουν και γελωτοποιοί, οι ταινίες του Δράκουλα θα αποχτήσουν ακόμα πιο αηδιαστική διάσταση -ας μη μιλήσουμε για ταινίες με ζόμπι, οι παραψυχολόγοι-πνευματιστές που επικοινωνούν με πνεύματα νεκρών θα εξορίζονται στη Σπιναλόγκα, τέτοια πράματα και γενικά δε μας τα λέει καλά ο παππούς ο Ηράκλειτος έτσι κι ακολουθήσουμε την άποψή του.

Και για να μην υπάρχει αμφιβολία περί του τι εννοούσε ο παππούς Ηράκλειτος, ας δούμε πως εξέλαβε τη φράση του Ηράκλειτου ένας άλλος παππούς, ο παππούς Στράβων.
Μιλώντας σε κάποια δόση στα "Γεωγραφικά" του ο Στράβων για έναν τζαμάτο ανατολίτη λαό, τους Ναβαταίους, λέει γι' αυτούς πως:
"Ίσα κοπρίαις ηγούνται τα νεκρά σώματα, καθάπερ Ηράκλειτος φησί "νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι" διό και παρά τους κοπρώνας κατορύττουσι και τους βασιλείς"
που μέσες- άκρες πά να πει
"Τα νεκρά σώματα τα θεωρούν ίσης αξίας με τα σκατά, όπως περίπου λέει κι ο Ηράκλειτος "νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι" και γι' αυτό το λόγο τους νεκρούς τους θάβουνε στο βόθρο, στη χαβούζα, διότι ναι μάγκες μου, στους κοπρώνες θάβουν ακόμα και τους βασιλιάδες τους".

Ωραίοι τύποι οι Ναβαταίοι. Φαντάσου ρε μάγκα μου να ζούσες στη χώρα των Ναβαταίων:

Κι άντε τώρα εσύ να πεις σε κόσμο να μαζευτεί στη χαβούζα για να πει το καλό κατευώδιο στον νεκρό, ενώ ύστερα να χτυπήσει στοργικά στον ώμο τους τεθλιμμένους συγγενείς του νεκρού, λέγοντάς τους κάτι του στυλ
"να ζήσετε να τον θυμάστε... εκεί που πήγε, ίσως να περνάει καλύτερα..."
Δε γίνονται αυτά σου λέω.

Και καλά να την πατήσει κανείς και να έρθει στη χαβούζα για την κηδεία. Στο ετήσιο μνημόσυνο, πάντως, ακόμα και οι στενοί συγγενείς του τεθνεώτος θα σκάσουν μύτη με στολή διαστημάνθρωπου για ν' αποφύγουν τη μπόχα.

Το ΠΑΣΟΚικό σύνθημα των Ναβαταίων ΠΑΣΟΚων
"σήκω Αντρέα για να δεις τα παιδιά της αλλαγής"
θα αποκτήσει ένα βαθύτερο περιεχόμενο βάσει του οποίου το πνεύμα του Ναβαταίου Ανδρέα Παπανδρέου θα χαρεί πολύ μόλις δει ότι στον κόσμο των ζωντανών οι απόγονοί του τα έχουν κάνει περισσότερο σκατά συγκριτικά με τον χώρο όπου θα είναι θαμμένος ο ίδιος...

Μη σου πω για το Μαυσωλείο του Λένιν πως δεν θα το ήθελε ούτε η Ψυττάλεια των Ναβαταίων...

Με λίγα λόγια ο Στράβων μας λέει πως ήταν διαφορετικό πράμα η αντιμετώπιση των νεκρών στη χώρα των Ναβαταίων και πως ένα τέτοιο δύσκολο σύστημα αντιμετώπισης των νεκρών συμβαδίζει με το απόσπασμα 96 του Ηράκλειτου.

Όμως μια εναλλακτική θεώρηση του πράγματος, ενδεχομένως ασεβής προς τον Ηράκλειτο ωστόσο λιγότερο ασεβής προς τους νεκρούς, θα μπορούσε να λέει πως:

Η λέξη "κοπρίων" παίζει και να είναι απλώς γενική πληθυντικού του επιθέτου "κόπριος", που ναι μεν σημαίνει κάτι σε στυλ "αυτός ο οποίος κυριολεκτικά είναι σκατά", αλλά θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως η έννοια είναι τόσο κυριολεκτική όσο και μεταφορική: "Κόπριος" είναι και αυτός που έχει σκατά τρόπους, ο βρωμόστομος, ο βρωμιάρης, ο ελεεινός, ο σκατάνθρωπος.

Οπότε η φράση αποχτάει την έννοια ότι βρε ο οποιοσδήποτε, ο ντιπ κατα-ντιπ οποιοσδήποτε, όσο ανυπόφορες ή βλακώδεις ή βρώμικες ή πανηλίθιες κι αν είναι οι παρεμβάσεις του, είναι χίλιες φορές προτιμότερος από τον άλλονα που κάθεται σα χάνος και χάφτει όσα του λένε, δηλαδή αυτόν που και να τον μαστιγώνεις, πάλι περιφερειάρχες του ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει διότι η χούφτα του έχει βγάλει κάλους.

Σα να λέμε, κι ο μπαχαλάκιας μαλάκας είναι, αλλά είναι προτιμότερος από τη σιωπηλή πλειοψηφία, διότι τουλάχιστον αυτός κουνάει τα χέρια του αποδεικνύοντας πως είναι ζωντανός, ενώ οι άλλοι είναι ακίνητοι σα νεκροί.

Κι επειδή ο "έκβλητος" είναι αυτός που "εκβλήθηκε", δηλαδή αυτός που διώχτηκε ή ίσως αυτός που τον πετάξαν έξω, ίσως μπορώ να σου πω καλέ μου αναγνώστη με ποιό κίνητρο σκάρωσε ο Ηράκλειτος τη φρασούλα "νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι".

Άκου:
Είχε το περασμένο βράδυ συμπόσιο με κάτι μυστήριους εκεί πέρα, κάτι βασιλιάδες, κάτι φιλόσοφους, κάτι μεγαλοκτηματίες και κάτι πρίγκηπες και τέτοια. Σε μια φάση, για να ανάψουν λίγο τα αίματα γυρνάει και τους λέει:
"Ο Όμηρος ήταν απαράδεκτα κακός ποιητής. Αν μπορούσα θα του απαγόρευα να γράφει ποιήματα και θα τον άρχιζα στα χαστούκια για τις μπούρδες που 'χει γράψει"
(Για την ακρίβεια, τους είπε πως ο Όμηρος ήταν "άξιος των αγώνων εκβάλλεσθαι και ραπίζεσθαι").

Κι εκεί που περίμενε ότι θα αντιδρούσαν και θα υπερασπιζόντουσαν τον Όμηρο, ότι θα έκαναν το αυτονόητο δηλαδή, αυτοί έμειναν ανέκφραστοι να κουτσοπίνουν τον πράμνιο οίνο τους κι ο Ηράκλειτος θα έπαιρνε εντελώς ανάποδες με την μαλθακοσύνη τους, ωσότου ένας πιτσιρικάς πρίγκηπας σηκώθηκε και του λέει
"Μπαρμπα-Ηράκλειτε μετά συγχωρήσεως λες μαλακίες διότι κατά τη γνώμη μου ο Όμηρος ήταν γαμάουα ποιητής κι αυτό το λένε όλοι όσοι τον έχουνε διαβάσει, κι άμα θες μπορούμε να το συζητήσουμε διεξοδικά, αν νομίζεις πως σε παίρνει ν' αντιμετωπίσεις τα επιχειρήματά μου".

Ε, αυτό ήταν, άρχισαν όλοι οι έως τότε σιωπηλοί να επικρίνουν τον πιτσιρικά και "μα, με τι αγένεια μίλησες στον φιλόσοφο" και δώς του "να ζητήσεις συγγνώμη που διατάραξες την αταραξία του διδασκάλου" και τέτοια... Επεμβήκανε κάτι φίλοι του πιτσιρικά πρίγκηπα παίρνοντας το μέρος του σε στυλ "Στα παπάρια μας αν είναι ο Ηράκλειτος, όποιος λέει πίπες θα του τη λέμε", και δως του πάλι η σιωπηρά πλειοψηφία να λέει "Είστε μικροί, πολύ μικροί και δεν μπορείτε να κατανοήσετε αυτά που λέει ο φιλόσοφος" και τέτοια και γινόταν τρελό τζέρτζελο.

Ώσπου ξαφνικά ο Ηράκλειτος κάνει ένα νεύμα σε κάτι πορτιέρηδες που είχε σταντ-μπάϊ, σε στυλ "Πετάχτε έξω τους μαλάκες κι αφήστε μόνο την παρέα του πιτσιρικά που μου την είπε. Αντί να συζητάω με πεθαμένους, προτιμώ να συζητάω με ανθρώπους που έχουν άποψη, ακόμα και την πιο μαλακισμένη άποψη. Νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι".

Βέβαια η αλήθεια είναι πως το μετάνιωσε: Οι πιτσιρικάδες είχαν μαύρα μεσάνυχτα από Όμηρο, οι απόψεις τους ήταν θλιβερές κοινοτυπίες, δηλαδή σκατά, με αποτέλεσμα να ειπωθούν τεράστιες μπαρούφες που έκαναν τον Ηράκλειτο σχεδόν να καραφλιάσει και ν' αποφασίσει να τα παρατήσει όλα και να πάρει τα βουνά: Δεν υπήρχε ελπίδα...

Ήταν ακριβώς το επόμενο πρωί λοιπόν που ο Ηράκλειτος, αποφασισμένος να τα παρατήσει όλα και να φύγει, απολαμβάνοντας για τελευταία φορά τα κορν φλέϊκς και το καπουτσίνο και τις υπόλοιπες μικρές χαρές του αρχοντικού του, καθισμένος στο μπαλκόνι και ατενίζοντας το βουνό απέναντι, θυμήθηκε τη χτεσινοβραδυνή συνέλευση και μονολόγησε:
Νέκυες κοπρίων εκβλητότεροι.

Κι αμέσως μετά πήρε τα βουνά.

Κάπως έτσι πρέπει να'γιναν τα πράγματα, σου λέω...