ΑΡΧΑΙΟΙ ΤΡΟΤΣΚΙΣΤΕΣ

Ψάχνοντας τ' αρχεία μου, έπεσα πάνω σ' ένα άρθρο ημι-αρχαίο (Φεβρ. 2000) που είχα μεταφράσει από το τροτσκιστικό wsws.org, δηλαδή το σάϊτ της Διεθνούς Επιτροπής της Τέταρτης Διεθνούς (μιλάμε εγώ τη Διεθνή Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς την είχα αφήσει να έχει έδρα στην Αγγλία... αλλά φαίνεται πως έχω χάσει επεισόδια με Διεθνείς Επιτροπές, Ενιαίες Γραμματείες και τα συναφή).

Το άρθρο έλεγε τα εξής:

Και τα κόκκαλα πήγαν στην Νέα Υόρκη...

Οι αρχαιολόγοι ανακοίνωσαν πως η ανακάλυψη το 1998 ενός ομαδικού τάφου 200-250 αποτεφρωμένων σωμάτων, σε κάποιο τόπο ανασκαφών στην Αθήνα, ενδέχεται να περιέχει τα λείψανα των στρατιωτών που πολέμησαν για τη δημοκρατική Αθήνα εναντίον της ολιγαρχικής Σπάρτης τα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου (431-404 π.Χ.), ο οποίος παρατεταμένος πόλεμος ανάμεσα στις 2 υπερδυνάμεις της αρχαίας Ελλάδας, έληξε με ήττα της Αθήνας.

Κεραμεικά ευρήματα χρονολογούν τον τάφο από το 421-431 π.Χ. Αν και τα λείψανα είναι αποτεφρωμένα, πολλά τμήματα οστών παραμένουν άθικτα, συμπεριλαμβανομένων σαγονιού, λεκάνης, και σπόνδυλου. Τα οστά βρέθηκαν εκεί που ήταν το δημόσιο νεκροταφείο της Αθήνας, όχι μακριά από την Ακαδημία του Πλάτωνα.

Τα λείψανα έχουν αποσταλεί στο Adelphi University, στο Γκάρντεν Σίτυ της Νέας Υόρκης για λεπτομερή ανάλυση, που ενδέχεται να αποκαλύψει το διαιτολόγιο, και τον εν γένει τρόπο ζωής μερικών από αυτά τα άτομα. Ο δρ. Αναγνώστης Αγγελαράκης, ο ανθρωπολόγος που είναι υπεύθυνος για τη μελέτη των οστών στο Adelphi, ήδη υποθέτει ότι ενδείξεις πίεσης ίσως φανερώνουν ότι κάποιοι από τους στρατιώτες ήταν μέλη του ιππικού.

Το εύρημα είναι συγκλονιστικό, διότι ίσως πρόκειται για τους ίδιους εκείνους Αθηναίους στρατιώτες, στην ταφή των οποίων ο Περικλής εκφώνησε τον περίφημο επιτάφιο λόγο, που αποδίδεται από τον ιστορικό Θουκυδίδη στο σύγχρονο του «Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου», ένα από τα πρώτα κείμενα επιστημονικής ιστορίας.

Ο Θουκυδίδης, σχεδόν σίγουρα άκουσε με τα αυτιά του τον Περικλή να εκφωνεί τον λόγο το 431. Αν και είναι απίθανο να διέσωσε το ακριβές κείμενο της ομιλίας, ωστόσο είναι σίγουρο πως ότι απέδωσε επακριβώς το νοημά της.

Ο επιτάφιος του Περικλή δεν είναι μόνο μια από τις πιο εύγλωττες δημόσιες ομιλίες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, είναι επίσης και μια από τις πρώτες πλήρεις υπερασπίσεις των ιδεωδών της δημοκρατίας και της κοινωνικής ισότητας. Η ουσία της ομιλίας του Περικλή ήταν πως οι Αθηναίοι νεκροί δεν ήταν οποιηδήποτε στρατιώτες που πολεμούσαν για οποιοδήποτε κοινωνικό καθεστώς, αλλά ότι πολέμησαν για ένα πιο δίκαιο και ίσο κοινωνικό σύστημα, ενάντια σ’ ένα κράτος, τη Σπάρτη, που ήθελε να επιβάλλει την εξουσία των λίγων πάνω στους πολλούς, στην Ελλάδα του 5ου αι. π.Χ.

Το νόημα που αναδύεται από αυτή την ομιλία, είναι πως αυτοί οι στρατιώτες ήξεραν για τι πολεμούσαν και ήταν οι ίδιοι συμμέτοχοι σε ένα από τα παγκοσμίως πρώτα δημοκρατικά καθεστώτα, ή όπως ο ίδιος ο Περικλής το έθεσε «σε μια διδασκαλία για όλη την Ελλάδα».
(...)
Η αρχαιολογία έχει τώρα την ευκαιρία να μας πει πως οι συγκεκριμένοι στρατιώτες, ή έστω κάποιοι σαν αυτούς, ζούσαν την υλική ζωή τους, πως έμοιαζαν, και πως η πολιτεία τους έθαψε. Όλα αυτά είναι σημαντικά στοιχεία για μια βαθύτερη κατανόηση της αρχαίας Αθήνας.
(...)

Το μέγα επιστημονικό αρώτηγμα που εγείρω, έχει να κάνει με το εάν και κατά πόσον η συγκεκριμένη έρευνα οδήγησε σε οποιοδήποτε πόρισμα -κι εάν τυχόν δόθηκε απάντηση στο ερώτημα "τι έπιναν οι Αθηναίοι και γινόντουσαν δημοκράτες ενώ γύρω ο κόσμος ήταν σχεδόν καθ' ολοκληρίαν ολιγαρχοαπολυταρχούμενος".
(Οκέϋ, αστειεύομαι).

Άμα τυχόν έχεις υπόψη σου καμιά ακρη, καλέ μου αναγνώστη, μη διστάσεις να μου την υποδείξεις!

Σχετικόν λίνκιον:
Αυτό εδώ, ας πούμε