Τετάρτη, Μαΐου 04, 2011

ΟΔΟΣ ΚΥΔΑΘΗΝΑΙΩΝ
-και Κυδελλήνων γωνία

Η λέξη "κύδος", ειπωμένη απ' τους αρχαίους ημών προγόνους, ήταν μυστήρια λέξη:

Ως ουδέτερο ("το κύδος") σήμαινε κάτι σαν "φήμη, δόξα, τιμή, καμάρι, πολεμική αρετή".
Ως αρσενικό ("ο κύδος") σήμαινε κάτι σαν "μομφή, λοιδορία, ύβρις, συκοφαντία, όνειδος".

Με ρίζα αυτή την αμφίστομη και δίκοπη λέξη, ο Όμηρος σκάρωσε τις φράσεις "κυδιάνειρα αγορά" και "κυδιάνειρα μάχη".
Κυδιάνειρα μάζωξη, δηλαδή, και κυδιάνειρα μάχη.
Κυδιάνειρα εκ του "κύδος + ανήρ".

Τι κύδος όμως? Διότι, είπαμε: "κύδος" είναι δύο αντίθετα πράγματα.

Οι ομηριστές είναι σίγουροι πως ο Όμηρος μιλούσε για "το κύδος", εννοώντας:
Μάχη που δίνει δόξα στους άνδρες, συνέλευση που δίνει δόξα στους άνδρες, ή εναλλακτικά: Μάχη ανάμεσα σε ένδοξους άνδρες, συνέλευση ένδοξων ανδρών.

Όμως, σε πείσμα των ομηριστών, η εμπειρία δείχνει ότι σ' αυτές τις περιπτώσεις η απόσταση ανάμεσα "στο κύδος" και "στον κύδο" είναι απλώς μια λεπτή τεθλασμένη γραμμή:

Ένα κλικ περισσότερο και δοξάζεσαι, ένα κλικ λιγότερο και ξεφτιλίζεσαι.
Μια μαγκιά παραπάνω και ξεφτιλίζεσαι, μια μαγκιά λιγότερη και δοξάζεσαι.

Τόσο στην "αγορά" όσο και στην μάχη. Στο σύνολο της πραγματικής ζωής, δηλαδή. Στη διαπάλη των ιδεών και στην υλοποίηση των ιδεών.

Υπό αυτή την έννοια, όταν ο μεγιστοτεράστιος Όμηρος μιλάει για "κυδιάνειρα μάχη" και για "κυδιάνειρα αγορά", πιθανότατα το κάνει για να μας ξεστραβώσει, για να μας οδηγήσει να εμβαθύνουμε στη διαλεκτική ενότητα των αντιθέτων, όπου κάθε τι εμπεριέχει σπερματικώς την διαλεκτική του άρνηση -άλλο αν εμείς ουδόλως χαμπαριάζουμε.

Υπό αυτή την έννοια, πάντως, κάθε φρέντο και κάθε μπυροκατάνυξη στην οδό Κυδαθηναίων αποτελεί μια ζόρικη ευκαιρία αυτογνωσίας και ετερογνωσίας, μια ευκαιρία βύθισης στο φιλοσοφικό ζήτημα:

Κυδαθηναίων εκ του "Κύδος + Αθηναίοι", οκέϋ, όμως τι νοείται ως κύδος των Αθηναίων του σήμερα?

Έλα μου ντε...

Έχοντας αυτά υπόψη, εγώ και ένα συγγενικό μου πρόσωπο πολύ είχαμε γελάσει προ ετών, όταν είχαμε πληροφορηθεί πως ο μακαρίτης ο Φουράκης είχε αποφασίσει να τιτλοφορήσει ένα από τα τελευταία βιβλία του με τον βαρύγδουπο τίτλο "Κύδος Ελλήνων". Ίσως ο Φουράκης χρησιμοποίησε αυτό τον τίτλο συνειδητά ως λογοπαίγνιο, ίσως όχι. Δεν ξέρω, διότι τελικά το εν λόγω βιβλίο ουδέποτε το διάβασα (πιθανότατα ούτε καν το έπιασα στα χέρια μου).

Είναι αυτό που μου λένε κάτι φίλοι: "Ρε μπαγάσα Περίκαλλε, άμα δε διαβάζεις Φουράκη, άμα αρκείσαι να μελετάς Όμηρο, πως στα κομμάτια περιμένεις να προκόψεις στη ζωή σου?"

Τι να πω δεν ξέρω... Ο καιρός θα δείξει.

4 σχόλια :

  1. Ο τόνος (οξεία περισπωμένη) έδινε τη σωστή ερμηνεία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τι γίνεται όμως με λέξεις όπως κυδιάνειρα, Κυδαθηναίοι κλπ?
      Πέραν τούτου, οι αρχαίοι δεν χρησιμοποιούσαν τόνους...
      :-)

      Διαγραφή
    2. Ναι αλλα υπηρχε ηχητικη διαφορα στην ομιλια. Αλλιως το κυδος με περισπωμενη, Αλλιώς ο κυδος με οξεια

      Διαγραφή
    3. Με τη λέξη "κύδος" αυτό είναι σωστό.
      Με τη λέξη "Κυδαθηναίοι" όμως?
      :-)

      Διαγραφή

Mi-la-re,
mi-la-re-si