... ἔδησε τὸν ἵππον ἐκ τοῦ ῥόπτρου τοῦ ἱεροῦ ὡς ἀποδιδούς, τῇ δ᾽ ἐπιούσῃ ὑφείλετο. οὗτος οὖν ὁ ταῦτα ποιήσας θανάτῳ τῷ ἀλγίστῳ ἀπώλετο, λιμῷ: πολλῶν γὰρ καὶ ἀγαθῶν αὐτῷ ἐπὶ τὴν τράπεζαν παρατιθεμένων ὄζειν ἐδόκει τοῦ ἄρτου καὶ τῆς μάζης κάκιστον, καὶ οὐκ ἐδύνατο ἐσθίειν. καὶ ταῦτα πολλοὶ ἡμῶν ἤκουον τοῦ ἱεροφάντου λέγοντος. δίκαιον οὖν μοι δοκεῖ εἶναι νῦν ἐπὶ τούτῳ τὰ τότε λεχθέντα ἀναμνῆσαι (...) ὅτι ἐναργῶς τὼ θεὼ τούτω τιμωρεῖτον τοὺς ἀδικοῦντας: ἐλπίσαι οὖν χρὴ πάντα ἄνθρωπον ταὐτὰ καὶ ἑαυτῷ καὶ ἑτέρῳ ἔσεσθαι.
Το οποίον στη σημερινή ελληνική θα αποδιδόταν κάπως έτσι:
... έδεσε το άλογο στο ρόπτρο (σσ: ενδεχομένως της πόρτας) του ιερού, δείχνοντας ότι προσφέρει το άλογο προς τις θεές, όμως την επόμενη νύχτα πήγε και ξαναπήρε πίσω το άλογο. Αυτός λοιπόν που έκανε αυτή την πράξη πέθανε με τον χειρότερο θάνατο: δηλαδή πέθανε από πείνα· διότι όποτε πήγαινε να φάει, παρ' όλο που το τραπέζι του ήταν στρωμένο με τα καλύτερα φαγητά, αυτός νόμιζε πως τόσο το ψωμί όσο και τα υπόλοιπα φαγητά βρωμούσαν και δεν μπορούσε να τα φάει. Όλα αυτά μας τα έλεγε (σσ: προφανώς τα έλεγε δημοσίως, βασισμένος στο αξιωμα του και εξισου προφανώς δεν τα έλεγε σε κάποια ιδιωτική κουβέντα) ο ιεροφάντης των ελευσινίων μυστηρίων και πολλοί είναι αυτοί που άκουσαν τον ιεροφάντη να τα λέει. (...) άλλωστε όλοι σας γνωρίζετε καλά πως οι δύο θεές (σσ: η Δήμητρα και η Περσεφόνη) τιμωρούν με τρόπο φανερό τους άδικους· πρέπει λοιπόν κάθε άνθρωπος να ελπίζει ότι τα ίδια θα πάθει από τις δύο θεές όποιος δεν τις σέβεται.
Λυσίας καλέ μου αναγνώστη. "Κατά Ανδοκίδου Ασεβείας" λόγος, και πιο συγκεκριμένα το ξεκίνημα του λόγου. Το οποίο ξεκίνημα του συγκεκριμένου λόγου είναι τόσο απότομο επειδή ο λόγος έχει φτάσει σ' εμάς ημιτελής. Λείπουν κομμάτια.
Ο συγκεκριμένος λόγος έχει αποτελέσει έναυσμα και για μια άλλη δημοσίευση εδώ μέσα.
Πάντως, για να τα λέμε όλα, ήδη από την εποχή του Αρποκρατίωνα έχουν εκφραστεί επιφυλάξεις για το κατά πόσον ο συγκεκριμένος λόγος είναι του Λυσία. Έχουν εκφραστεί από φιλολόγους διάφορες απόψεις σχετικά με τον συγγραφέα του συγκεκριμένου λόγου, μπέρδεμα μεγάλο. Βάση της αμφισβήτησης δεν είναι το περιεχόμενο του συγκεκριμένου λόγου αλλά το λεξιλόγιο και τα εκφραστικά μέσα του συγγραφέα: αυτά δε μοιάζουν να είναι του Λυσία. Βεβαίως, δεν θα ήταν απίθανο ο Λυσίας να προσάρμοσε το στυλ του πάνω στο στυλ του Αθηναίου που επρόκειτο να εκφωνήσει τον συγκεκριμένο λόγο.
Το σίγουρο είναι πως ο λόγος κυκλοφορούσε και ήταν γνωστός στην αρχαιότητα ως λόγος του Λυσία.
Αυτό που μας ενδιαφέρει εμάς εδώ δεν είναι ο συγγραφέας του λόγου αλλά το περιεχόμενο του. Το περιεχόμενο του λόγου είναι προφανές ότι εκφράζει πεποιθήσεις της εποχής (ή περίπου της εποχής) που έζησε ο Λυσίας.
Μιλάμε δηλαδή για μερικούς αιώνες προ χριστού και προ χριστιανών.
Επίσης, μιλάμε για δεκάδες αιώνες πριν να σκάσουν μύτη μεταφυσικά ερωτήματα του στυλ "μα πόσο κακός και εκδικητικός θεός είναι αυτός ο Γιαχβέ" και αγανακτήσεις του στυλ "αμάν πια με την ιουδαιοχριστιανική θρησκεία του φόβου".
Το οποίον στη σημερινή ελληνική θα αποδιδόταν κάπως έτσι:
... έδεσε το άλογο στο ρόπτρο (σσ: ενδεχομένως της πόρτας) του ιερού, δείχνοντας ότι προσφέρει το άλογο προς τις θεές, όμως την επόμενη νύχτα πήγε και ξαναπήρε πίσω το άλογο. Αυτός λοιπόν που έκανε αυτή την πράξη πέθανε με τον χειρότερο θάνατο: δηλαδή πέθανε από πείνα· διότι όποτε πήγαινε να φάει, παρ' όλο που το τραπέζι του ήταν στρωμένο με τα καλύτερα φαγητά, αυτός νόμιζε πως τόσο το ψωμί όσο και τα υπόλοιπα φαγητά βρωμούσαν και δεν μπορούσε να τα φάει. Όλα αυτά μας τα έλεγε (σσ: προφανώς τα έλεγε δημοσίως, βασισμένος στο αξιωμα του και εξισου προφανώς δεν τα έλεγε σε κάποια ιδιωτική κουβέντα) ο ιεροφάντης των ελευσινίων μυστηρίων και πολλοί είναι αυτοί που άκουσαν τον ιεροφάντη να τα λέει. (...) άλλωστε όλοι σας γνωρίζετε καλά πως οι δύο θεές (σσ: η Δήμητρα και η Περσεφόνη) τιμωρούν με τρόπο φανερό τους άδικους· πρέπει λοιπόν κάθε άνθρωπος να ελπίζει ότι τα ίδια θα πάθει από τις δύο θεές όποιος δεν τις σέβεται.
Λυσίας καλέ μου αναγνώστη. "Κατά Ανδοκίδου Ασεβείας" λόγος, και πιο συγκεκριμένα το ξεκίνημα του λόγου. Το οποίο ξεκίνημα του συγκεκριμένου λόγου είναι τόσο απότομο επειδή ο λόγος έχει φτάσει σ' εμάς ημιτελής. Λείπουν κομμάτια.
Ο συγκεκριμένος λόγος έχει αποτελέσει έναυσμα και για μια άλλη δημοσίευση εδώ μέσα.
Πάντως, για να τα λέμε όλα, ήδη από την εποχή του Αρποκρατίωνα έχουν εκφραστεί επιφυλάξεις για το κατά πόσον ο συγκεκριμένος λόγος είναι του Λυσία. Έχουν εκφραστεί από φιλολόγους διάφορες απόψεις σχετικά με τον συγγραφέα του συγκεκριμένου λόγου, μπέρδεμα μεγάλο. Βάση της αμφισβήτησης δεν είναι το περιεχόμενο του συγκεκριμένου λόγου αλλά το λεξιλόγιο και τα εκφραστικά μέσα του συγγραφέα: αυτά δε μοιάζουν να είναι του Λυσία. Βεβαίως, δεν θα ήταν απίθανο ο Λυσίας να προσάρμοσε το στυλ του πάνω στο στυλ του Αθηναίου που επρόκειτο να εκφωνήσει τον συγκεκριμένο λόγο.
Το σίγουρο είναι πως ο λόγος κυκλοφορούσε και ήταν γνωστός στην αρχαιότητα ως λόγος του Λυσία.
Αυτό που μας ενδιαφέρει εμάς εδώ δεν είναι ο συγγραφέας του λόγου αλλά το περιεχόμενο του. Το περιεχόμενο του λόγου είναι προφανές ότι εκφράζει πεποιθήσεις της εποχής (ή περίπου της εποχής) που έζησε ο Λυσίας.
Μιλάμε δηλαδή για μερικούς αιώνες προ χριστού και προ χριστιανών.
Επίσης, μιλάμε για δεκάδες αιώνες πριν να σκάσουν μύτη μεταφυσικά ερωτήματα του στυλ "μα πόσο κακός και εκδικητικός θεός είναι αυτός ο Γιαχβέ" και αγανακτήσεις του στυλ "αμάν πια με την ιουδαιοχριστιανική θρησκεία του φόβου".
τι συγκρισεις ειν αυτες; απαραδεκτες! απορριπτεται. αν εισαι αθεος δεκτον. αν οχι απαραδεκτον.
ΑπάντησηΔιαγραφήΏστε βρήκαμε το πρώτο πράγμα που ΔΕΝ ανακάλυψαν πρώτοι οι Έλληνες?
Διαγραφή:-)
Και όμως: είναι τόσο ανθρώπινο!