ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
(εμπρός για μια αρχαία Ελλάδα)

Εδώ, στο παρόν ευλόγιον, έχω ξαναγράψει καλά λόγια για την εφημερίδα "ΗΕLLHNΩΝ ΛΟΓΟS", που τη θεωρώ μια καλή δεκαπενθήμερη εφημερίδα, και που γουστάρω το αριστοτελικό μοτο της "ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΝ ΤΟ ΚΛΗΡΩΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑΣ ΑΡΧΑΣ".
(Κι έχω ήδη πει, ότι άμα τυχόν τη δω κι αυτή να το γυρίζει στα καλαματιανά, καλέ μου αναγνώστη, θα σε ειδοποιήσω έγκαιρα. Διότι έτσι είναι τα πράματα στον παλιόκοσμο που ζούμε: Πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή, με το όπλο παρά πόδα, που λένε -δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει).

Θα μου πει τώρα ο άλλος: "Και τι καλό έχει η συγκεκριμένη εφημερίδα ορέ prkls"?
Ε, τι καλό να έχει μια εφημερίδα?
Καλά άρθρα.
Όπως, ας πούμε, το φύλλο Νο 14 της εν λόγω εφημερίδας (που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο), είχε ένα ζόρικο άρθρο του (νομίζω) καθηγητή Αλέξανδρου Κοντού, με τίτλο:
"Το πέρασμα από τον Κοινοβουλευτισμό στη Δημοκρατία
-Οι πρώτες προτάσεις για τη μετάβαση από την ολιγαρχία των αγγλοσαξόνων, στο πολίτευμα της Ελλάδας".

Και επειδή τέτοιες ιδέες, όσο ευρύτερα κυκλοφορούν, τόσο το καλύτερο για όλους μας, διότι γίνεται ζύμωση, γίνεται τζέρτζελο, η ζύμωση και το τζέρτζελο γεννάνε καλύτερες ιδέες, κλπ κλπ, πάμε λοιπόν να δούμε το δεύτερο μισό μέρος του εν λόγω άρθρου.

[Χωρίς ψαλιδόμορφες λογοκριτικές διαθέσεις εκ μέρους μου, διευκρινίζω πως στο κομμάτι που θα βάλω εδώ, υπάρχουν τα ιστορικά στοιχεία του όλου πράγματος, τα οποία είναι αντικειμενικώς σωστά. Στο πρώτο μισό του άρθρου -που δεν βάζω- υπήρχαν ιδέες και προτάσεις για τη σταδιακή μετάβαση από τον κοινοβουλευτισμό στη δημοκρατία. Με αυτές τις προτάσεις, πιθανόν κανείς να διαφωνεί είτε μερικώς (με κάποια επιμέρους πρόταση) είτε συνολικά ("αυτές οι αλλαγές δεν μπορεί να γίνουν σταδιακά").
Όπως και να το δει κανείς, η απλή, απλούστατη παράθεση των στοιχείων, πάντοτε είναι η καλύτερη πηγή ζύμωσης και η καλύτερη αφορμή σκέψης και οραματισμού].

Δημοκρατία είναι η κλήρωση

Θα επιμείνουμε λίγο περισσότερο στο θεσμό της κλήρωσης. Και πρέπει να μιλήσουμε γι' αυτόν, γιατί αυτός ο θεσμός θεμελιώνει και διατηρεί τη δημοκρατία, γιατί αυτός είναι σχεδόν τελείως άγνωστος και αυτός είναι το καινούργιο που ρίχνουμε στη σύγχρονη πολιτική σκέψη.
Ας επισημάνουμε πρώτα για όσους δεν το ξέρουν -και να το θυμίσουμε σ' όσους το έχουν διαβάσει- ότι στην αρχαία Αθήνα υπήρχαν πάνω από 6850 άρχοντες, από τους οποίους 51 μόνο ήσαν αιρετοί και από αυτούς μόνο 10, οι δέκα στρατηγοί, είχαν και πολιτικές αρμοδιότητες. Υπήρχαν ακόμα 106 διορισμένοι από τους οποίους μόνο έξι είχαν πολιτικές αρμοδιότητες -φυσικά η θητεία των διορισμένων έληγε μαζί με τη θητεία αυτών που τους είχαν διορίσει και που ήσαν επίσης κληρωτοί.

Δηλαδή το 99,4% των αρχόντων-υπαλλήλων στην αρχαία Αθήνα ήσαν κληρωτοί και μόνο 0,6% αιρετοί.

Από τους 6850 οι 765 ανήκαν στη Διοικητικο-Εκτελεστική λειτουργία της εξουσίας (το Αρχικό μόριο της πολιτείας, του πολιτεύματος, για να χρησιμοποιήσουμε κοντινή στον Αριστοτέλη έκφραση) και είχαν θητεία ενιαύσια.
Κανείς πολίτης δεν είχε δικαίωμα να ξανακληρωθεί στο ίδιο αξίωμα της Διοικητικο-Εκτελεστικής λειτουργίας -εξαίρεση υπήρχε για το βουλευτικό αξίωμα του αρχικού κι όχι του νομοθετικού μορίου του πολιτεύματος -στη βουλευτεία ήταν επιτρεπτό να ξανακληρωθεί κάποιος πολίτης, αν είχαν περάσει από αυτό όλοι οι πολίτες κι άρχιζε δεύτερος γύρος -ήταν βέβαια επιτρεπτό να κληρωθεί σε κάποιο άλλο.
Οι υπόλοιποι άρχοντες ήταν πολίτες κληρωμένοι δικαστές. Στη Δικαστική κάθε πολίτης είχε τη δυνατότητα να ξανακληρωθεί άπειρες φορές τις επόμενες χρονιές. Δεν υπήρχε επαγγελματίας ούτε πολιτικός ούτε δικαστής ούτε άλλος μόνιμος διοικητικός λειτουργός. Στη Νομοθετική λειτουργία ανήκαν ισόβια όλοι οι πολίτες.

Να πούμε ακόμη πως οι αξιωματούχοι της Διοικητικο-Εκτελεστικής είχαν πολύ περιορισμένες πρωτοβουλίες. Η αποφασιστική αρμοδιότητα ασκούνταν από τη Νομοθετική, την Εκκλησία του Δήμου. Όταν η Εκκλησία του Δήμου αποφάσισε να γίνει ο Παρθενώνας και τα άλλα έργα στην Αττική γύρω στο 440 π.Χ., κανείς δε θα μπορούσε να τα ματαιώσει εκτός από την ίδια. Κανένας νέος κληρωτός υπουργός της εποχής δε μπορούσε να αλλάξει κάποιο νομοθέτημα. Όλα περνούσαν από την Εκκλησία του Δήμου. Κι αυτό εκμηδένιζε την ενδεχόμενη ανικανότητα κάποιοι κληρωτού άρχοντα.

Κι έπειτα τα πολιτειακά όργανα στη Δημοκρατία ήταν πάντα πολυπρόσωπα. Έτσι η ενδεχόμενη αδυναμία κάποιου, αμβλυνόταν κι εξουδετερωνόταν απ' τους άλλους συνάρχοντες. Το γεγονός άλλωστε πως κάθε άρχοντας ήταν κληρωτός, τον έκανε να δίνει τον καλύτερο εαυτό σ' όποιο αξίωμα είχε κληρωθεί και να ψηφίζει μόνο κατά συνείδηση. Δεν είχε ανάγκη να υπακούσει σε κανέναν άλλον εκτός από τη συνείδησή του και δεν είχε να σκεφθεί παρά μόνο τη λογοδοσία στο τέλος της θητείας του, που θα την ασκούσαν δέκα κληρωτοί συμπολίτες του.
Την επόμενη χρονιά είχε πολλές πιθανότητες να κληρωθεί σε κάποιο άλλο αξίωμα ή υπηρεσία της πόλης -δε θα έμενε χωρίς δουλειά: τα αξιώματα της πόλης ήταν γύρω στα 7000, αλλά από το δημόσιο ταμείο τρέφονταν συνολικά πάνω από 20.000 πολίτες, απασχολημένοι σε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες (Αριστοτέλους, Αθηναίων Πολιτεία, 24,3).
Η κλήρωση πάλι εγγυούνταν την ανεξαρτησία των δικαστών. Οι ανώτατοι κληρωτοί δικαστές, η Ηλιαία, ήταν πραγματικά ανεξάρτητοι από τη Διοικητικο-Εκτελεστική. Την έλεγχαν μάλιστα, γιατί στο τέλος της θητείας του, όπως είπαμε, κάθε άρχοντας λογοδοτούσε και σε περίπτωση καταδίκης του είχε δικαίωμα για έφεση στην Ηλιαία.
Η κλήρωση, η σύντομη θητεία, η εναλλαγή στο αξίωμα και η ευθυνοδοσία (λογοδοσία) καθιστούσαν τη διαφθορά πολύ δύσκολη σε κάθε τομέα.
Η Δημοκρατία και η κλήρωση δοκιμάστηκαν και απέδωσαν.
Ο Ελληνικός Πολιτισμός οφείλεται στη Δημοκρατία, δηλαδή, σε τελευταία ανάλυση, στην κλήρωση. Δηλαδή χωρίς την κλήρωση ούτε φιλοσοφία ούτε επιστήμη ούτε τέχνη θα είχαν υπάρξει. Ούτε Θαλής Μιλήσιος ούτε Θουκιδίδης ούτε Ευριπίδης κι όλη η γνωστή κι αναρίθμητη σειρά των Ελλήνων στοχαστών, καλλιτεχνών, πολιτικών.
Οι Έλληνες δε διαφέρανε από τους άλλους λαούς, παρά μόνο στο πολίτευμα.
Η Δημοκρατία ένωνε τους πολίτες. Η σε κάθε ελληνική πόλη-κοινωνία και ιδιαίτερα όπου κυριαρχούσε η Δημοκρατία, δηλαδή η κλήρωση, δεν ήταν ανταγωνιστική αλλά συναγωνιστική. Κάθε πόλη λειτουργούσε σα σύνολο. Όλοι θεωρούνταν άξιοι για τα 99,94% των αξιωμάτων και είχαν, φαίνεται, κατανοήσει πως οι εκλογές και οι διαγωνισμοί δεν έχουν στόχο να επιλεγούν οι καλύτεροι, οι αξιότεροι, οι καταλληλότεροι, αλλά έχουν στόχο να πείσουν την πλειονότητα των πολιτών πως είναι άτομα με περιορισμένες ικανότητες κι ότι οι εκλεγμένοι είναι οι εκλεκτοί, οι χαρισματικοί.
Για την κλήρωση θα μπορούσαμε να μιλάμε συνέχεια. Θα σταματήσουμε όμως εδώ και θα επανέλθουμε σύντομα.

Αυτά λέει ο Αλέξανδρος Κοντός στο δεύτερο μισό του άρθρου του στο φύλλο 14 της εφημερίδας "ΗΕLLHNΩΝ ΛΟΓΟS", κι αν με κοιτάς απορημένος, καλέ μου αναγνώστη, θα σου πω ότι συμφωνώ σε όλα και τα βρίσκω όλα σωστά -με την εξαίρεση της φράσης "σε κάθε ελληνική πόλη" -είναι προφανές ότι τα πράγματα δεν ήταν έτσι σε κάθε ελληνική πόλη, παρά μόνο στην Αθήνα κι όπου αλλού είχαν δημοκρατία.

Στις μέρες μας, βέβαια, όπου το Hellenic Republic μεταφράζεται σε "Ελληνική Δημοκρατία" αντί να μεταφράζεται σε "Ελληνική Πολιτεία" που θα ήταν το σωστό, έχουν δίκιο οι πιτσιρικάδες που χρησιμοποιούν συνθήματα του στυλ "Η δημοκρατία σκοτώνει".
Δεν είναι υποχρεωμένοι οι πιτσιρικάδες να ξέρουν τη διαφορά ανάμεσα στο republic και στο democracy.

Μεγαλώνουν μέσα σε μια κοινωνία το πολίτευμα της οποίας επιτρέπει και προβλέπει μόνο τρεις κληρώσεις: Την κλήρωση του τζόκερ, του λόττο και του λαχείου. Το Hellenic Republic έτσι έκρινε σκόπιμο.
Ευελπιστώ ότι κάποτε η δημοκρατία του τζόκερ θα υφίσταται -αν υφίσταται- ως απλός τζόκερ της δημοκρατίας.