ΓΗ ΜΕΛΑΙΝΑ, ΜΗΤΗΡ ΜΕΓΙΣΤΗ ΔΑΙΜΟΝΩΝ ΟΛΥΜΠΙΩΝ...
(μέρος Δού-
ούτε Ρώμη-ούτε Καρχηδόνα-έξω οι Πέρσες από το Μαραθώνα)

[Έχουν προηγηθεί το μέρος Α -εδώ,
το μέρος Β -εδώ,
και το μέρος Γ -εδώ]

-Έφερα τα καλούδια να πιούμε, ω Πνεύμα!
-Να 'σαι καλά!
Λοιπόν, θυμάσαι το παλιό σύνθημα-παρωδία με το οποίο κάναμε πλάκα στους παλιούς μαοϊκούς?
-ΟΥΤΕ ΡΩΜΗ - ΟΥΤΕ ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ
ΕΞΩ ΟΙ ΠΕΡΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ!
-Αθάνατο σύνθημα! Διαχρονικόν! Αρχαιοπρεπές! Όχι σαν το χλεμπονιάρικο
"Ούτε ΗΠΑ-Ούτε Ρωσία-Εθνική ανεξαρτησία" των μαοϊκών.
-Αχ, εποχές...

-Ας πάμε όμως πίσω, σε πιο παλιές εποχές. Στην εποχή του Πεισίστρατου, συγκεκριμένα. Έχουμε ήδη πει ότι ο Πεισίστρατος ήταν τύραννος της Αθήνας, οκέϋ? Έχουμε επίσης πει ότι πρώτα νομοθέτησε ο Σόλων -βάζοντας ουσιαστικά τα θεμέλια της δημοκρατίας- μετά ο Σόλων έφυγε και πήγε ταξίδι, και μια ωραία πρωία ο Πεισίστρατος έκανε πραξικόπημα και αναρριχήθηκε στη θέση του τυράννου των Αθηνών.
Η ιστορία δεν θεωρεί τον Πεισίστρατο ως καραγκιόζη. Ούτε εμείς, λοιπόν, δικαιούμαστε να τον θεωρήσουμε. Εφόσον βέβαια έγινε τύραννος, ευνόητο είναι ότι πήγαν στράφι και μπήκαν στο ράφι, προσωρινά, τα θεμέλια της δημοκρατίας που είχε βάλει ο Σόλων.

Όλα δείχνουν ότι ο Πεισίστρατος είχε μεγαλεπήβολα σχέδια. Έβαλε μπρος μεγάλα δημόσια έργα, ξεκίνησε την κατασκευή του ναού του Ολυμπίου Διός και τέτοια [και δεν επέλεξε τυχαίο σημείο για το συγκεκριμένο ναό: τον ήθελε να είναι δίπλα ή πολύ κοντά σε αυτό που οι Αθηναίοι θεωρούσαν ως "τάφο του Δευκαλίωνα". Το κρατάμε αυτό, θα μας χρειαστεί παρακάτω. Διότι είναι γεγονός και γενικά παραδεκτό, ότι ο Πεισίστρατος κάθε άλλο παρά ήταν θεοσεβής. Και όποτε ένας μη-θεοσεβής αποφασίζει να χτίσει σημαίνοντες ναούς, κάποιο λάκκο έχει η φάβα].

Όσοι έχουμε ασχοληθεί με το ζήτημα, ξέρουμε ότι μεταξύ άλλων, για έναν απροσδιόριστο λόγο, ο Πεισίστρατος αποφάσισε να συγκεντρώσει και να καταγράψει τα ομηρικά έπη. Μέσες-άκρες, ο Πεισίστρατος μάζεψε μια επιτροπή σοφών, και της ανέθεσε την καταγραφή των ομηρικών επών.
-Μόνο των ομηρικών επών, ω Πνεύμα?
-Όχι βέβαια. Είναι σίγουρο ότι αυτή η επιτροπή είχε ευρύτερες αρμοδιότητες. Πέρα από τα ομηρικά έπη, είναι εξαιρετικά πιθανό να ασχολήθηκαν και με τα έργα του Ησίοδου, ενώ είναι βέβαιο ότι αυτή η επιτροπή πρωτο-λάνσαρε και τα "Αργοναυτικά" του Ορφέα.
-Του μυθικού Ορφέα?
-Έτσι υποτίθεται... Βέβαια, υπάρχει και η άποψη ότι ο εν λόγω Ορφέας, ο συγγραφέας των Αργοναυτικών, ήταν ένας ποιητάκος-κολλητός του Πεισίστρατου, (Ὀρφεύς͵ Κροτωνιάτης͵ ἐποποιός• ὃν Πεισιστράτῳ συνεῖναι τῷ τυράννῳ Ἀσκληπιάδης φησὶν ἐν τῷ βιβλίῳ τῶν Γραμματικῶν. Δεκαετηρίδα͵ Ἀργοναυτικά• καὶ ἄλλα τινά), που είδε φως και μπήκε προκειμένου να λανσάρει τις προσωπικές του πεποιθήσεις ως πεποιθήσεις του μυθικού Ορφέα. Αλλά ας μην επικεντρωθούμε στα Αργοναυτικά και στα Ορφικά. Διότι το ζήτημα είναι ευρύτερο.

-Πάντως ο Ιωάννης Πασσάς ήταν βέβαιος ότι τα Αργοναυτικά γράφτηκαν κάπου το 11.000 π.Χ. Γιατί δεν τον πιστεύουμε?
-Ναι, το έχω διαβάσει το σχετικό βιβλίο του... Δεν εντυπωσιάστηκα από τα επιχειρήματά του: Θεωρώ αυτονόητο ένας τσάτσος ενός τυράννου (όπως ο Ονομάκριτος ήταν τσάτσος του Πεισίστρατου) να πείθει έναν συνεργάτη μιας χούντας, όπως ήταν ο Ιωάννης Πασσάς. "Όμοιος ομοίω αεί πελάζει", που έλεγαν και οι αρχαίοι, που ήταν έξυπνοι και είχαν εντοπίσει ότι οι οπαδοί των τυραννικών πολιτευμάτων, έχουν τον ίδιο κάλο στο κεφάλι.
Συνεχίζω:

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε, ο Πεισίστρατος δεν πρόλαβε να δει την επιτροπή να ολοκληρώνει το έργο της: Ακόμα κι όταν ο Πεισίστρατος πέθανε και τον διαδέχτηκε ο γιός του ο Ιππίας, η επιτροπή συνέχιζε τις εργασίες της.
Επικεφαλής της επιτροπής ήταν ένας τυπάς που λεγόταν Ονομάκριτος.

Λίγα χρόνια μετά, οι τυραννοκτόνοι Αρμόδιος και Αριστογείτων την πέφτουν στον Ίππαρχο, τον άλλο γιο του Πεισίστρατου. Ο Ιππίας καταλαβαίνει πως δεν τον σηκώνει το κλίμα και την κοπανάει για την Περσία. Στην Περσία την έχει ήδη κοπανήσει και ο Ονομάκριτος.
-Ήταν τουριστικός προορισμός η Περσία, φαίνεται, ω Πνεύμα... Η Τζαμάϊκα των τυραννικώς πολιτευομένων!
-Η επίσημη ιστορία ΔΕΝ λέει (όμως σαφώς υπαινίσσεται) πως στην Περσία πήγανε προκειμένου να πείσουν τον Πέρση βασιλιά να κάνει ένα ντου στην Αθήνα και να αποκαταστήσει τον Ιππία στη θέση του τυράννου της πόλης.
Πράγμα που έγινε, βέβαια: Η απόβαση των Περσών στο Μαραθώνα και η ιστορική μάχη του Μαραθώνα, δεν έγιναν τυχαία: Ο Ιππίας ήταν αυτός που συνόδεψε, καθοδήγησε και συμβούλεψε τους Πέρσες στο να επιλέξουν το Μαραθώνα ως ιδανικό τόπο για τη μάχη. Πίστευε ότι εκεί κοντά υπήρχαν περισσότεροι οπαδοί του, και πιθανολόγησε ότι οι οπαδοί του θα έπαιρναν το μέρος των Περσών (και το μέρος του ίδιου, βέβαια). Τελικά, όπως ξέρουμε, ο Ιππίας τον ήπιε, και μαζί του τον ήπιαν οι Πέρσες που τους "εστόρεσαν την δύναμιν" οι Αθηναίοι.

-Καλά ρε συ πνεύμα... Οι καθ’ημάς αντισημίτες και λοιποί ρατσιστές, δε λένε ότι οι κακοί Εβραίοι κρύβονταν πίσω από τις εκστρατείες των Περσών εναντίον της αρχαίας Ελλάδας?
-Μπορεί να εννοούν ότι οι Πεισιστρατίδες ήταν εβραϊκής καταγωγής...
-Μπα, όχι! Το αντίθετο λένε: Ότι οι πεισιστρατίδες ήταν γνήσιοι Έλληνες, που τους είχαν βάλει στο μάτι οι παλιο-Εβραίοι της Αθήνας, οι Γεφυραίοι...
-Τι να σου πω... Πάντα πίστευα πως οι Έλληνες αντισημίτες-ρατσιστές είναι αγράμματοι και αστοιχείωτοι. Ας φρόντιζαν να μορφωθούν.
Ας μην ασχολούμαστε όμως μαζί τους και χαλάει η αισθητική μας... Ας συνεχίσουμε από εκεί που είχαμε μείνει, και για Γεφυραίους θα πούμε παρακάτω.

Χάσαμε όμως τον Ονομάκριτο, έτσι? Τι έκανε άραγε στην Περσία αυτό το παιδί?
-Έλα ντε, ω πνεύμα...
-Την ίδια εποχή, στην Περσία υπήρχε μια φάρα ανθρώπων που αυτοπροσδιορίζονταν ως Εβραίοι, και ισχυρίζονταν ότι κάποτε, πριν πολλά χρόνια, οι πρόγονοί τους έμεναν στη μακρινή και εξωτική Ιερουσαλήμ, απ' όπου βιαίως μεταφέρθηκαν στη Βαβυλώνα και υπέστησαν τη βαβυλώνια αιχμαλωσία και τα ρέστα, και έκλαιγαν ακούγοντας Boney M στις όχθες των Rivers of Babylon. Είχαν φτιάξει λοιπόν ένα λόμπι και ζήταγαν την επιστροφή τους στην πατρίδα.
-Κακό ήταν αυτό?
-Αυτό ήταν μια χαρά ως εδώ. Το θέμα όμως είναι ότι οι Πέρσες δεν τους πολυ-πίστευαν. Πιθανόν οι Πέρσες είχαν ακούσει από τον Ιππία και τον Ονομάκριτο τη μεγαλειώδη φράση "λαός χωρίς μνήμη είναι λαός χωρίς μέλλον", πράγμα που πιθανόν έκανε τους Πέρσες να λένε στους Εβραίους κάτι τέτοια: "Δείτε βρε τους Έλληνες: Έχουν μνήμη, εφόσον θυμούνται τα ομηρικά έπη, τα έπη του Ησίοδου, ως και τα Αργοναυτικά του Ορφέα θυμούνται! Ενώ εσείς, ντιπ!"
Πείσμωσαν λοιπόν οι Εβραίοι, κι έκατσαν κι αυτοί να γράψουν τα έπη τους. Τη Γένεση, την Έξοδο, το Λευιτικόν και τέτοια πράγματα. Ίσως να ζήτησαν και τη βοήθεια του Ονομάκριτου, που πλέον ήταν εξπέρ σε αυτά τα ζητήματα:
Ο λόγος που τον είχαν διώξει κλωτσηδόν από την Αθήνα, ήταν το ότι γούσταρε να βάζει δικούς του στίχους και ιδέες, παρουσιάζοντάς τες ως ιδέες του Ορφέα, του Μουσαίου, μέχρι και του Ομήρου θα μπορούσα να σου πω (θυμήσου τη φοβερή και τρομερή αναφορά στους "Πανέλληνες", που ήδη από τα αρχαία χρόνια αμφησβητείτο το κατά πόσον ήταν ομηρική αναφορά).

Βέβαια, ένα πρόπλασμα εβραϊκής μυθολογίας, προφανώς προϋπήρχε, και προφανώς ήταν κυρίως σε προφορική μορφή, όπως ήταν κυρίως σε προφορική μορφή και τα ελληνικά έπη προ Πεισιστράτου.
Και ενώ είναι εύκολη δουλειά η καταγραφή των προφορικών παραδόσεων, πίστεψέ με Συντ: Το να συνδέσεις σκόρπιες προφορικές παραδόσεις σε ένα ενιαίο κείμενο με αρχή, μέση και τέλος, είναι πολύ δύσκολη δουλειά... Θέλει μεγάλη μαστοριά.
Φαίνεται πως ο Ονομάκριτος -ή όποιος άλλος επιμελήθηκε την εβραϊκή προσπάθεια- δεν ήταν και τόσο καλός μάστορας:

Ας πούμε, στην εβραϊκή "Γένεση", βρίσκουμε δυο διαφορετικές εκδοχές για το πλάσιμο του ανθρώπου: Στη μια, έχουμε την κλασική αφήγηση με το κομμένο πλευρό του Αδάμ από το οποίο πλάστηκε η Εύα. Στην άλλη, λείπει η αναφορά στο κομμένο πλευρό: Αντικαθίσταται με ένα γενικόλογο "Άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς".
-Μα ήταν σοβαροί? Ποιός θα πίστευε ότι ο θεός "μα τα δυό του τα χεράκια έπλαθε κουλουράκια" ή έστω, έπλαθε ανθρωπάκια?
-Πάντως ο Ονομάκριτος -ή κάποιος άλλος- τα πίστευε κάτι τέτοια! Διότι δεν είναι μόνο η εβραϊκή μυθολογία που αναφέρει πλάσιμο ανθρώπων. Υπήρχε και ελληνική φράξια που πίστευε κάτι τέτοια. Διότι, όσο κι αν σου κάνει εντύπωση, και στην ελληνική μυθολογία συνυπάρχουν ΤΡΕΙΣ εκδοχές σχετικά με το ερώτημα "από που ξεφύτρωσαν οι άνθρωποι".

1. Η μια εκδοχή υπαινίσσεται πως οι άνθρωποι προϋπήρχαν των θεών. Ας πούμε, τον νεογέννητο Δία, πέρα από νύμφες και τέτοια, άνθρωποι –και μάλιστα μουστακαλήδες κρητίκαροι- ήταν που τον μεγάλωσαν. (Αυτή την ενδιαφέρουσα άποψη, που ενδεχομένως κάνει τα πάντα να είναι πιο ρεαλιστικά, θα την κρατήσουμε για το τέλος, ως επιδόρπιο της κουβέντας).
2. Η άλλη άποψη λέει για τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα, και ότι πέταγαν πέτρες ως άλλοι εξεγερμένοι του Δεκέμβρη, και ότι από τις πέτρες που πέταγαν φύτρωναν από τη Γη άνθρωποι-λαοί.
3. Όμως, υπάρχει και η άποψη που θέλει τους ανθρώπους να είναι πλασμένοι από θεϊκά χεράκια.

Όπως καταλαβαίνεις, αυτές οι τρεις απόψεις, δεν θα μπορούσαν παρά να είναι αλληλοσυγκρουόμενες:
*Μόνο στις δυο από τις τρεις απόψεις (στη 2 και την 3) κυριαρχεί η ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι από χώμα και νερό. Αντίθετα, η άποψη 1 αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά: Θα μπορούσε να είναι φτιαγμένοι και από αέρα, ας πούμε, ή ξερωγώ από ενώσεις του άνθρακα.
*Από την άλλη, οι περιπτώσεις 1 και 2 μπορούν να χαρακτηριστούν ως «φυσικές»: Οι άνθρωποι "φυτρώνουν". Αντίθετα, στην περίπτωση 3, αυτή όπου οι άνθρωποι πλάστηκαν, μπορούμε να μιλήσουμε για μια τεχνητή διαδικασία κατασκευής του ανθρώπινου είδους. Κοινωνικοπολιτικό και θρησκευτικό επακόλουθο αυτής της άποψης, είναι ο άνθρωπος να νιώθει «χρεωμένος» προς τον πλάστη του -ο οποίος πλάστης του, αυτός και όχι η Γη-φύση, "καλεί τα μη όντα εις όντα" που λένε και οι χριστιανοί. Το πως λέγεται ο πλάστης του, είναι δευτερεύον.
*Για να μη σου πω ότι στην άποψη 2 (και ενδεχομένως στην άποψη 1) ο άνθρωπος ως άτομο είναι εξ ορισμού θνητός: Εφόσον φύτρωσε ως μαρούλι, μοιραία θα έχει τη μοίρα των μαρουλιών. Θα είναι φθαρτός και θνητός και that's all. Ενώ στην άποψη 3, ο άνθρωπος είναι δημιούργημα-κατασκεύασμα των αθάνατων θεών, ως εκ τούτου εμπεριέχει ιδιότητες και ουσίες των αθάνατων θεών (θεϊκό αίμα και/ή θεϊκή πνοή, όπως θα δούμε), επομένως μπαίνει από το παράθυρο το ενδεχόμενο αθανασίας του ανθρώπου και άλλα τέτοια περίεργα, που τα ελπίζουν όσοι φοβούνται το θάνατο -και εν τέλει όσοι φοβούνται την ίδια τη ζωή...

-Πνεύμα, μήπως είσαι αυθαίρετος? Είσαι σίγουρος ότι οι Κουρήτες που μεγάλωσαν τον Δία ήταν άνθρωποι και όχι ξερωγώ αερικά?
-Αερικά με ακόντια και ασπίδες?
-Δύσκολο να σηκώσουν ακόντια και ασπίδες τα αερικά, ε?
-Έχεις ακουστά το σύνθημα για κάποιους πεθαμένους, που λέει πως "Ο τάδε ζει"? Όπως καταλαβαίνεις, ο μόνος τρόπος για να ζει αυτή τη στιγμή ο τάδε, είναι να ζει ως αερικό... Ως ζωντανός, είναι αδύνατον να ζει. Έχει πεθάνει. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι ο τάδε υπήρξε άνθρωπος, σαν εμένα και σαν εσένα...
-Εμπνευσμένος όμως από μεγάλα ιδανικά... Τα οποία έχουν κάποιον αερικό χαρακτήρα, που δεν μας αγγίζει όλους το ίδιο, έτσι? Άσε δε που παραμένουν ζωντανά ακόμα κι όταν ο φορέας τους τα κακαρώσει, δικαιώνοντας τη λαϊκή παροιμία ότι "πρώτα φεύγει ο άνθρωπος και μετά φεύγει το χούϊ του"... Ε?
-Πλησιάζεις, μικρέ... Πλησιάζεις...

-Πνεύμα, θυμήθηκα επίσης και το τραγούδι του Ζορζ Πιλαλί
"Από χώμα κι από λάσπη μας έφτιαξε ο θεός,
οικοδόμος, οικοδόμος, ήτανε κι αυτός..."

-Μόνο που στην ελληνική μυθολογία, το πλάσιμο ανθρώπων δεν ήταν έργο αποκλειστικά του μεγάλου αφεντικού, του Δία, ας πούμε. Στην ελληνική μυθολογία -για να ακριβολογούμε: σε ένα κομμάτι της ελληνικής μυθολογίας- ο πλάστης των ανθρώπων (από χώμα κι από λάσπη) είναι κυρίως ο δικός σου, ο Προμηθέας!
-Εγώ τον Προμηθέα τον ξέρω από το "σωματείο εργατών μετάλλου "ο Προμηθέας" που κάποτε ήμουν μέλος. Κουκουέδικο σωματείο, βέβαια, αλλά δεν είχα και άλλη επιλογή... Αλλά κι εμείς που δεν ήμασταν ακριβώς μεταλλεργάτες, μέταλλο δουλεύαμε, όχι πηλό!

-Μάθε λοιπόν ότι υπήρξε εποχή, όπου στην Αθήνα το σωματείο "Προμηθέας" δεν είχε να κάνει με τους εργάτες του μετάλλου, αλλά με τους κανατάδες, τους αγγειοπλάστες και γενικά με όσους δούλευαν τον πηλό!
-Πλάκα μου κάνεις, ω Πνεύμα! "Ο μπαρμπα-Προμηθέας ο κανατάς" έλεγε το τραγουδάκι, ας πούμε?
-Κοίτα: Μιας και φτάσαμε το ζήτημα ως εδώ... Καλοκαιράκι έρχεται, να μην κάνουμε και ένα αφιέρωμα στα Προμήθεια?
-Μα, για ένα ποίημα του Σόλωνα υποτίθεται πως θα μου έλεγες...
-Περίμενε και θα δεις πόσο αριστοτεχνικά θα ταιριάξουμε τον Σόλωνα και τα Προμήθεια: Θα εκπλαγείς, λέμε! Φτιάξε το λοιπόν κάτι να πιούμε κι ετοιμάσου για παιχνίδι επιπέδου τσάμπιονς ληγκ!
-Άμα είναι έτσι, δεν πρόκειται να σου χαλάσω χατήρι! Θα φτιάξω και ποπ-κορν!

(συνεχίζεται –προμήθειες για τα Προμήθεια)