ΔΥΟ “ΛΥΤΑ” ΕΓΓΡΑΦΑ
εν είδει αφιερώματος στην 25η Μαρτίου

Βρισκόμαστε στο 1822. Οι Έλληνες έχουν ξεσηκωθεί, προσπαθούν να βρουν έσοδα για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα τους, και όπως πάντα σ' αυτές τις περιπτώσεις, κάποιοι καραδοκούν να τα κονομήσουν. Στις 26 Μαρτίου 1822, οι έφοροι των Θηβών στέλνουν επιστολή προς το βουλευτή θηβών Σωτήριο Μπακάλη, όπου του εξηγούν τη φτώχεια της περιοχής τους που δεν της έχουν μείνει και πολλά οικονομικά αποθέματα να συνεισφέρει στον αγώνα. Το δεύτερο μισό της επιστολής των εφόρων, λέει:

“Εγράψαμεν και τη υπερτάτη Βουλή έν γράμμα, διά το ηκτιζάμι του Ταραμαργιού, όπου είχαν πέρσυ πάρη ο Χατζή Μελάτη Γιάννης και ο του οσίου Μελετίου ηγούμενος καθώς το ηξεύρητε πολλά καλά και μόνος σου. Αυτοί πέρνοντές το από τον εδώ εξουσιάζοντα Τούρκον, έδωσαν τότε εις αυτόν μερικά γρόσσια, μα πόσα δεν ιξεύρομεν. Τώρα δε με αυτά μόνον τα δωθέντα γρόσσια υπερασπίζονται και τραβούν να πάρουν τον συναχθέντα καρπόν του Νταραμαργιού, το οποίον δεν πρέπει να αφήσωμεν ημείς να γίνη, και μάλιστα εν ώ έχομεν μεγαλοτάτην ένδειαν από στάρι, και αυτοί με τα ολίγα εκείνα γρόσσια όπου έχουν δώσει να πάρουν, οπού είναι συναγμένα σιταρίου κιλά 440 και χωριστά το κριθάρι. Είναι άπρεπον. Και με αυτό ημείς γινόμεθα ηνταρέ εις τας κατεπείγουσας ανάγκας. Διά τούτο λοιπόν αναφέραμεν και προς την Υπερτάτην Βουλήν οπού να τους προστάξη επιτρέπουσα να παραιτηθούν από αυτό το ηκτιζάμι, και να ειπούν κατά Θεόν τα γρόσια οπού έχουν δώσει, να τους τα δώσωμεν, ομού και αν ευρεθή εύλογον και το διάφορόν τους και να πάρωμεν το σιτάρι και κριθάρι εις το βιλιαέτι διά να προσθασθώμεν, και να έχη τέλος πάντων η επαρχία μας αυτήν την ολίγην συνεισφοράν και διάφορον του ηκτιζαμιού και όχι οι Κουντουργιώται. Όθεν ιδού οπού έρχεται ο ίδιος Αναγνώστης Φαρμάκης, παρά του οποίου πληροφορήσθε πλατύτερον τα πάντα. Διό να πασχίσης όσον δυνατόν να ομιλήσης διά αυτήν την υπόθεσιν, ομού και διά κάθε άλλην της πατρίδος αναγκαίαν υπόθεσιν.”

Ο βουλευτής, προωθεί την επιστολή στον αρμόδιο υπουργό (μινίστρο) των εσωτερικών, με την εξής σημείωση:

“Βλέποντας τα γράμματα οπού σου στέλνο είναι από την θήβα να τα παραστήσης εις την Υπερτάτην Βουλήν το σπαηλίκι του Ταραμαργιού το έκαμε ζάπει ο ηγούμενος του Αγίου Μελετίου και ο ηγούμενος λέει το αγόρασε και το χοργιό λέει δεν το'χει αγορασμένο και σου έχω ρετζά να μηλήσοις εις την Υπερτάτην Βουλήν να το δώση ο ηγούμενος του Αγίου Μελετίου εις την πολητείαν μας οπού έχει έληψη και καταλαμβένης από τα γραφούμενα”.

Δυστυχώς μου λείπει ο επόμενος τόμος και δεν ξέρω τη συνέχεια της υποθέσεως. Ιδέα άλλωστε δεν έχω που στην ευχή πέφτει το “ηκτιζάμι του Ταραμαργιού” ή έστω το “σπαηλίκι του Ταραμαργιού”. Υποθέτω ότι είναι κάπου στη Θήβα.
Αναρωτιέμαι σε τίνος την ιδιοκτησία πέρασε τελικά. Υποψιάζομαι βέβαια, αλλά θα ήθελα να το επιβεβαιώσω κιόλας...

Πιο απλή μοιάζει μια άλλη υπόθεση: Μια “μαρτυρική κατάθεση για κλοπή χρημάτων” που στέλνουν στην πρώτη Βουλή της ελεύθερης Ελλάδας οι έφοροι του Πραστού στις 20 Μαίου 1822.
Το κείμενο έχει ως εξής:

“Μαρτυρική κατάθεση για κλοπή χρημάτων
Ίσον μαρτυρικού των εφόρων Πραστού εσφραγισμένο με την βούλα της κοινότης και με τας ιδίας υπογραφάς των.
Εφορία Πραστού. Παρόντων όλων των εφόρων έρευνα της καλογραίας του Μοναστηρίου του Εγκληστουρίου περί της κλοπής των δύο χιλιάδων ταλάρων οπού παρά του οσπητίου του Δημητρίου Χ''Κώστα εκλάπησαν. Ένδον της καγκελαρίας τη 20ή Μαϊου 1822.
Ύστερον από τόσας έρευνας οπού επί καγγελαρίας και κατά μέρος εξ αυτής έγινον, η οποία πάντοτε έλεγεν τα κάτωθεν, ομοίως και σήμερον προς το εσπέρας φέροντες αυτήν επί τη ώδε καγγελαρία εν φόβω θεού είπεν ότι: Εις το μοναστήρι ώντας με έδειξεν ο ηγούμενος μίαν σακούλαν με τάλαρα λέγωντάς μου ότι αυτό το εμμανέτι με το έστειλεν η Ευφροσύνη, δούλη του Δημήτρη Χ''Κώστα από το Λενίδι. Εγώ του είπα ότι: Δεν είναι καλό αυτό που έκαμες, και ότι εγώ ανέτελη να είμαι και δεν ανακατώνομαι εις παρόμοια. Και αυτός με λέγει ότι: Το ζεγκέλι να σε βάλουν εις το στόμα, να μην μαρτηρίσης ούτε να ειπής τίποτας και να κοιτάζης την δουλείαν σου. Ώντας εις φυλακήν εδώ η καλογραία έδοσεν την ιδίαν μαρτυρίαν και ούτως εβλήθη και ο ηγούμενος εις φυλακήν. Και τότε λέγει της καλογραίας: Μην είπες τίποτες; Και αυτή του λέγει ότι: Τα είπα. Τότε της λέγει: Πήγαινε και πάσχισε να ψεύσης εκείνο οπού είπες. Εισέτι προ ημερών ώντας εδώ ο ηγούμενος επήρε τον ημέτερον αστυνόμον και επήγεν εις την καλογραίαν και της λέγει: Τι σου είπα εγώ και πότε σου έδειξα τάλαρα; Και αυτή λέγει: Δόστα τα έρημα, δόστα. Και ο ηγούμενος λέγει ότι: Δεν με ζητούν μόνον χίλια τάλαρα, αλλά με γυρεύουν πολλά και που να τα εύρω τόσα πουγγιά άσπρα. Ούτως λέγει η καλογραία με θεόν μου με ψυχήν μου εις τούτον τον κόσμον και εις τον άλλον. Ούτως ηκούσαμεν σήμερον εκ στόματος αυτής εν βάρει της ημών συνειδήσεως και υποσημειούμεθα.

Μανώλης Χ(ατζής)
Αναγνώστης Τροχάνης
Χ''Γιάννης Οικονόμου
Χ''Νικόλαος Μπεκίρος
Κώνστας Χ''Παναγιώτου

Τα αποσπάσματα είναι από τα “Αρχεία της ελληνικής παλιγγενεσίας 1821-1832”, “Λυτά Έγγραφα Α' και Β' Βουλευτικής περιόδου”, τόμος Έβδομος, Μέρος Α-Β: Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάς, Νήσοι.
Έκδοση της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2001.

Τελειώνοντας αυτό το μικρό αφιέρωμα στην εθνική επέτειο, μην ξεχάσω να σε στείλω, φιλόπατρι αναγνώστη μου, να επισκεφτείς και το ευλόγιον του Φώντα, για να διαβάσεις κι εκεί μια άλλη πτυχή του νεοελληνικού οικονομικού θαύματος!